Przedostatnią część mojej listy 100 na 100 lecie niepodległości zdominowały osoby. Kobieta naukowiec, której dokonania fascynują do dziś, wybitna sportsmenka, wirtuoz fortepianu, „nasza” laureatka Nobla. Lista jesyt oczywiście o wiele dłuższa. Sprawdźcie sami.
Reportaże polskie
Co oznacza „Suhrkamp”,”Nottetempo”, Acantilado”, „Dokoran”? To zagraniczne tytuły głośnej książki Mariusza Szczygła znanej u nas jako „Gottland”. Książka została przetłumaczona na ponad 20 języków. Polskie reportaże to klasa sama w sobie. Oczywiście nie jest to literatura, którą czytamy masowo w metrze czy na wakacjach. Jednak to ten gatunek jest najczęściej tłumaczonym z polskiej literatury współczesnej. Do najbardziej znanych Ryszarda Kapuścińskiego czy Hanny Krall (ponad 70 tłumaczeń) doszli nowi twórcy. Wspomniany Mariusz Szczygieł, Wojciech Tochman czy Małgorzata Sznejert. Lista jest oczywiście o wiele dłuższa.
Rubik Anja
Anja Rubik właśc. Anna Rubik. Urodzona w 1983 roku polska modelka w świecie mody osiągnęła już chyba wszystko. Pracowała z najlepszymi projektantami i fotografami, była na najlepszych okładkach, prowadziła polską edycję Project Runway. Anji Rubik to nie wystarcza. Modelka zajmowała się projektowaniem, brała udział w projektach artystycznych Wspólnie z byłym mężem wydawała bardzo ekskluzywne czasopismo 25 Magazine. Rubik wystąpiła też w teledyskach Mary Komasy czy Doroty Masłowskiej. Rubik zaangażowana jest w sprawy społeczne, zwłaszcza w prawa kobiet W tej chwili Anja Rubijk bardzo zaangażowała się we własny projekt #SEXEDPL mający na celu edukacje seksualną Polaków. Dzięki Rubik i wydawnictwu W.A.B. ukazała się odważna i pięknie wydana książka, będąca zbiorem edukacyjnych rozmów o seksie. Zarówno Rubik jak i wydawnictwo działali non profit. Dzięki temu wspomnianą książkę możemy kupić już za kilkanaście złotych.
Rubinstein Artur
Wirtuoz fortepianu urodził się w 1887 roku w Łodzi. W 1939 roku wraz z żoną opuścił Europę i zamieszkał w Stanach Zjednoczonych. Do końca życia były jednak silne jego związki z naszym krajem. W trakcie swojej kariery pianistycznej wystąpił 6000 razy. Występował z uznanymi orkiestrami i dyrygentami. Artysta otrzymał wiele odznaczeń państwowych zarówno w Polsce jak i za granicą. Rubinstein zmarł w 1982 roku w Genewie.
Rygalik Tomek
Urodzony w 1976 roku Tomek Rygalik to jeden z najbardziej znanych polskich designerów. Studiował architekturę na Politechnice Łódzkiej, ukończył wydział wzornictwa przemysłowego na Pratt Institute w Nowym Jorku oraz studia magisterskie na Royal College of Art w Londynie. Przez kilka lat tworzył i pracował za granicą. W 2009 roku powrócił do Warszawy. Od 2012 roku wraz z partnerką Gosią Rygalik prowadzi Studio Rygalik. Designer jest dyrektorem kreatywnym polskich marek meblowych Comforty i Paged. Współpracował z instytucjami kultury oraz firmami m.in. Noti, Siemens, Heineken, Ikea.Rygalik jest także wykładowcą . Jego pracę (m.in. lampę Genotyp) mogliśmy oglądać na wielu zagranicznych wystawach. Były one też prezentowane na łamach zagranicznej prasy.
Sasnal Wilhelm
Urodzony w 1972 roku w Tarnowie Wilhelm Sasnal, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i cenonych na świecie polskich malarzy współczesnych. Artysta studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jego obrazy były pokazywane w prestiżowych muzeach na całym świecie. Prace Sasnala znajdują się w zbiorach Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie, Tate Modern w Londynie, Centrum Pompidou w Paryżu, Muzeum Guggenheima czy Museum of Modern Art w Nowym Jorku. Artysta jest też autorem filmów. W 2008 roku jego obraz”Palące dziewczyny” został wylicytowany za 465 tys. dolarów.
Skłodowska-Curie Maria
Jej fascynująca biografia do teraz wielu inspiruje. Urodziła się w 1867 roku. Ponieważ jako kobieta nie mogła podjąć studiów na ziemiach polskich, w 1891 roku zdecydowała się na rozpoczęcie nauki na Sorbonie. Była prekursorką radiochemii. Nagrodę Nobla otrzymała po raz pierwszy w 1903 roku ( wraz z mężem Pierre’em Curie i Henrim Becquerelem). Drugi raz otrzymała Nagrodę Nobla w 1911 roku. Do dnia dzisiejszego jest jedną z czterech osób, która otrzymała tą nagrodę dwukrotnie. W tym gronie jest też jedyną kobietą. Maria Curie- Skłodowska była też jedną z pierwszych kobiet, które uzyskały prawo jazdy. Dzięki staraniom genialnej fizyczki i chemiczki w 1932 roku powstał Instytut Radowy w Warszawie. Curie-Skłodowska zmarła w 1934 roku. Była pierwszą kobieta, która spoczęła w paryskim Panteonie.
Smutniak Kasia
Kasia Smutniak właśc. Katarzyna Anna Smutniak. W wieku 15 lat rozpoczęła karierę modelki, zajmując drugie miejsce w polskich eliminacjach do konkursu Look of the Year. Od tej pory jej życie zawodowe związane było z Włochami, gdzie występowała w pokazach mody u najlepszych projektantów. Od 2000 roku modelka zaczęła grać we włoskich filmach i serialach. Za swoją pracę aktorską Smutniak otrzymała m.in. nagrodę dla najlepszej aktorki na MFF w Rzymie, pięciokrotnie uhonorowano ją Nagrodą Stowarzyszenia Włoskich Krytyków Filmowych.
Szapocznikow Alina
Jest jedną z bardziej rozpoznawalnych w świecie polskich rzeźbiarek. Urodziła się w roku 1926. Studiowała w Wyższej Szkole Artystyczno-Przemysłowej w Pradze. Później otrzymała stypendium w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Do stolicy Francji powróciła w 1963 roku, gdzie zamieszkała na stałe. Początkowo artystka tworzyła „klasyczne” rzeźby w stylistyce socrealistycznej. Wkrótce stworzyła swój oryginalny styl. Eksperymentowała formą i nowymi materiałami. W swoich pracach artystka mierzyła się z chorobą (rakiem piersi) oraz traumą Holocaustu. Szapocznikow wykonywała odlewy części własnego ciała w różnokolorowych żywicach syntetycznych. Artystka zmarła w 1973 roku we Francji. Prace artystki ciągle cieszą się dużym zainteresowaniem. W 2011 roku jej dzieło wylicytowano na aukcji w Brukseli za 600 tys euro. W 2012 roku w Nowojorskim Museum of Modern Art mogliśmy oglądać wystawę poświęconą Szapocznikow.
Szewińska Irena
Irena Kirszenstein-Szewińska była jedną z najwybitniejszych lekkoatletek w historii. Specjalizowała się w biegach sprinterskich i skokach w dal. W trakcie swojej kariery sportowej dziesięciokrotnie poprawiała rekordy świata. Dziesięciokrotna medalistka Mistrzostw Europy i siedmiokrotna Igrzysk Olimpijskich. Po zakończeniu kariery była działaczką polskich i zagranicznych organizacji sportowych m.in. była członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Sportsmenka była laureatką wielu odznaczeń państwowych. Zmarła w 2018 roku w Warszawie.
Szumowska Małgorzata
Urodzona w 1973 roku w Krakowie Małgorzata Szumowska, jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych w świecie reżyserek. Jej filmy, których najczęściej jest scenarzystką nie poruszają łatwych tematów. Mimo to szumowska ma fanów w Polsce i na świecie. Dwukrotnie otrzymała Srebrnego Niedźwiedzia na festiwalu w Berlinie, raz Europejską Nagrodę Filmową i Złote Lwy. Reżyserka jest członkinią Europejskiej Akademii Filmowej. Była też członkiem jury festiwali filmowych w Berlinie i Wenecji.Szumowska jest także producentką swoich filmów.
Szymborska Wisława
Chyba wszyscy pokochaliśmy panią Wisławę, gdy zobaczyliśmy jej zakłopotanie na wieść o przyznaniu jej w 1996 roku Literackiej Nagrody Nobla. Tak naprawdę literatka nazywała się Maria Wisława Szymborska. Poetka debiutowała w 1945 roku. We wczesnym okresie PRL-u autorka wspierała „piórem” ówczesny ustrój. Od 1966 Szymborska przestała należeć do PZPR a w 1975 roku podpisała protestacyjny list 59. W liście tym czołowi polscy intelektualiści protestowali przeciwko zmianom w konstytucji, wprowadzającym zapis o wiecznym sojuszu z ZSSR i kierowniczej roli PZPR. Książki poetki zostały przetłumaczone na 42 języki. Oprócz prestiżowej nagrody Nobla Szymborska była laureatką wielu nagród i odznaczeń państwowych. Poetka zmarła w 2012 roku w Krakowie. Znaliśmy ją nie tylko z poezji. Jej pasją były również zabawne kolaże, limeryki czy dziwne przedmioty. Do 30.12.2018 w krakowskiej Kamienicy Szołayskich możemy oglądać wystawę „Szuflada Szymborskiej” poświęcona tym zainteresowaniom.
Trefl
Powstały w 1985 roku Trefl to jeden z wiodących producentów puzzli w Europie oraz wiodący producent gier planszowych w Polsce. Firma aktywnie wspiera też sport i jest właścicielem studia animacji. Produkty grupy Trefl możemy kupić w 50 krajach. Firma zatrudnia 550 osób.
Truskawki
Kiedy na bazarach, straganach pojawiają się polskie truskawki, my porzucamy ich dostępne na rynku zagraniczne odpowiedniki. Krajowe owoce są uważane za słodsze i smaczniejsze. W tym roku handlarze próbowali nas kilkakrotnie oszukiwać sprzedajac importowane owoce jako polskie. W internecie pojawiło się wiele wpisów typu „jak odróżnić polską truskawkę od zagranicznej. Tymi owocami zajadała się sama Beyonce. Podobno podczas koncertu w naszym kraju zażyczyła sobie polskich truskawek. Oczywiście była nimi zachwycona.
Trzetrzelewska Barbara
Najbardziej rozpoznawalna w świecie polska piosenkarka urodziła się w Jaworznie. Jako wokalistka zadebiutowała w roku 1969. W naszym kraju śpiewała m.in. z Alibabkami i Perfectem. Za granicą Trzetrzelewska zadebiutowała jako wokalistka zespołu Matt Bianco. Płyta okazała się dużym sukcesem. W 1987 roku wyszedł pierwszy solowy album Basi „Time and Tide. Płyta nie wszędzie cieszyła się jednakowym powodzeniem, ale w USA otrzymała status platynowej. Basia wykonuje piosenki będące połączeniem popu i jazzu. Mieszkająca na obrzeżach Londynu artystka ciągle jest aktywna zawodowo. My kochamy ją za wplatanie polskich słów do wykonywanych po angielsku utworów.
Tusk Donald
Długo zastanawiałem się czy moja lista jest dobrym miejscem dla polityka. Do tego tak kontrowersyjnego w Polsce. Trudno jednak zignorować fakt, że Donald Tusk od 2014 roku pełni funkcję Przewodniczącego Rady Europejskiej. Donald Tusk z wykształcenia jest historykiem, jego praca magisterska dotyczyła Józefa Piłsudskiego. W trakcie studiów zaangażował się w działalność opozycyjną. Przyszły premier i przewodniczący był posłem, senatorem, wicemarszałkiem sejmu i senatu, przewodniczącym Komitetu Integracji Europejskiej, współzałożycielem Kongresu Liberalno-Demokratycznego i Platformy Obywatelskiej.
Tylko.com
Tylko.com to polski projekt pozwalający przygotować i zamówić przez internet meble na miarę. Wszystko dzięki specjalnie przygotowanej rewolucyjnej aplikacji. Zainteresowany klient wybiera mebel (m.in. biblioteczka, regał, szafka na buty, stolik tv) .Kolejnym krokiem jest wybór kształtu, kolorów, materiałów i wymiarów. Jedynym ograniczeniem są granice określone przez producenta. Po „zaprojektowaniu” mebli możemy za pomocą kamery zobaczyć je we własnym domu. Po kilku tygodniach swoje spersonalizowane zamówienie otrzymujemy do domu.
Uklański Piotr
Ten rozpoznawalny na świecie polski artysta urodził się w 1968 roku w Warszawie. Tu też ukończył studia na Akademii Sztuk Pięknych. Artysta posługuje się różnymi środkami m.in. wideo, instalacjami, fotografią. Rozgłos w Polsce przyniosła Uklańskiemu praca Naziści wystawiona w warszawskiej Zachęcie. Ta praca przedstawiała aktorów w rolach niemieckich oficerów w trakcie II wojny światowej. „Naziści” zostali demonstracyjnie zniszczeni szablą przez Daniela Olbrychskiego. W 2006 roku ta sama praca została sprzedana na aukcji w Londynie za 568 tysięcy funtów. Uklański jest także reżyserem filmu pełnometrażowego „Sumer Love”. Do 30 grudnia 2018 w Krakowskim Muzeum Narodowym można obejrzeć wystawę Piotra Uklańskiego „Polska”.
Ursus
Wajda Andrzej
Był jednym z najwybitniejszych polskich reżyserów. Współtworzył polską szkołę filmową oraz kino moralnego niepokoju. Reżyserowi zawdzięczamy wiele ekranizacji dzieł literackich. Wajda był nie tylko reżyserem filmowym, ale również teatralnym. Jego praca została nagrodzona prestiżowymi nagrodami filmowymi m.in Oscarem, Złotym Niedźwiedziem, Złotym Lwem (za całokształt) oraz Złotą Palmą i Nagrodą Kioto. Dzięki tej ostatniej nagrodzie w Krakowie istnieje Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”. Reżyser przeznaczył związaną z Nagrodą Kioto kwotę 340 tys dolarów na budowę muzeum. Wajda zawsze był zaangażowany politycznie. Wpierał działalność opozycyjną. Był Senatorem w 1989 roku. Reżyser został też odznaczony wieloma orderami krajowymi i zagranicznymi.
Wałęsa Lech
Lech Wałęsa urodził się w 1943 roku w Popowie. W 1961 roku ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową w Lipnie. Od 1967 roku pracował w gdańskiej stoczni jako elektryk okrętowy. Wałęsa był jednym z czołowych opozycjonistów okresu PRL, współtwórcą porozumień Okrągłego Stołu, Prezydentem Rzeczypospolitej. Dziś Wałęsa kontynuuje swoją działalność społeczną i polityczną, poprzez Fundację Instytut Lecha Wałęsy. Od drugiej połowy lat 70 pojawiają się oskarżenia o współpracę byłego prezydenta ze Służbą Bezpieczeństwa. Ta sprawa ciągnie się do dziś, mimo braku dowodów. Lech Wałęsa jest prawdopodobnie najbardziej utytułowanym Polakiem w historii współczesnej. W 1983 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla, w 1981 roku otrzymał tytuł Człowieka Roku tygodnika Time. To samo czasopismo w 1999 roku zaliczyło Wałęsę do 100 najważniejszych ludzi stulecia. Wałęsa posiada ponadto mnóstwo polskich i zagranicznych orderów, odznaczeń i doktoratów honoris causa
